अलैँची खेतीमा पाइने ५ सामान्य गल्ती र तिनको समाधान-NepalAgroTourism

गृह पृष्ठ
लेखहरु
अलैँची खेतीमा पाइने ५ सामान्य गल्ती र तिनको समाधान

अलैँची खेतीमा पाइने ५ सामान्य गल्ती र तिनको समाधान

अलैँची नेपालका पहाडी जिल्लामा अत्यन्त लाभदायी नगदे बाली हो। दोलखा, इलाम, ताप्लेजुङ र सिंधुली जस्ता क्षेत्रमा यसको व्यवसायिक उत्पादन हुँदै आएको छ। तर धेरै किसानले साना–साना गल्तीका कारण उत्पादन घट्ने, बोट सुक्ने वा रोग फैलिने समस्या भोगिरहेका छन्।
यहाँ ती ५ सामान्य गल्ती र तिनका व्यावहारिक समाधान उल्लेख गरिएको छ।

१. गलत माटो र छायाँको छनोट

गल्ती: धेरै किसानले अलैँची खेतीका लागि अत्यधिक घाम पर्ने वा पानी जम्ने ठाउँमा रोप्ने गर्छन्।
परिणाम: बोट कमजोर हुन्छ, जरामा कुहिने रोग लाग्छ र उत्पादन घट्छ।
समाधान:
- हल्का अमिलो (pH 5.5–6.5) माटो र आधा छायाँ पर्ने स्थान रोज्नुहोस्।
- माटोमा राम्रो पानी निकास सुनिश्चित गर्नुहोस्।
- घाम सीधै पर्ने ठाउँमा छायाँका लागि बाँस, अलैंचीको पात वा बनस्पति छायाँ दिनुहोस्।

बिरुवा छान्दा लापरबाही

गल्ती: रोग लागेको वा कमजोर बिरुवा रोप्दा सम्पूर्ण बगैँचा संक्रमित हुन सक्छ।
समाधान:
- स्वस्थ मातृबोटबाट बिरुवा छनोट गर्नुहोस्।
- रोप्नुअघि बिरुवालाई १०–१५ मिनेट Copper oxychloride घोलमा डुबाएर रोप्नुहोस्।
- Tissue culture वा प्रमाणित नर्सरीबाट प्राप्त बिरुवा प्रयोग गर्नुहोस्।

३. रोग–कीरा नियन्त्रणमा ढिलाइ गर्नु

गल्ती: बोटमा रोग देखा परेपछि मात्र नियन्त्रण गर्ने प्रयास हुन्छ।
परिणाम: रोग फैलिन्छ, जरा कुहिन्छ वा पातमा कालो दाग देखिन्छ।
समाधान:
- हरेक महिना बोट निरीक्षण गर्नुहोस्।
- रोग देखिए तुरुन्तै प्रभावित बोट हटाएर नष्ट गर्नुहोस्।
- जैविक कीटनाशक (जस्तै नीम तेल वा गोबर मल घोल) प्रयोग गर्नुहोस्।
- अत्यधिक रासायनिक मल वा विषादी प्रयोग नगर्नुहोस्।

४. गलत मल र सिंचाइ व्यवस्था

गल्ती: धेरै किसानले एकै पटक धेरै मल हाल्ने वा सुक्खा समयमा पानी नदिने गर्छन्।
समाधान:
- वर्षमा ३ पटक मल हाल्नुहोस् , रोपाइँको समयमा, वर्षायामपछि र फल आउँदाको बेला।
- गोठमल, कम्पोस्ट र हरियो मल प्रयोग गर्नुहोस्।
- सुक्खा समयमा नियमित सिंचाइ गर्नुहोस्, तर पानी जम्ने अवस्था नहोस्।

५. पुराना बोट नहटाउने र व्यवस्थापन नगर्ने

गल्ती: किसानले पुराना र बुढा बोटहरू लामो समयसम्म छोडिदिन्छन् जसले नयाँ बोटको उत्पादन घटाउँछ।
समाधान:
- प्रत्येक ३–४ वर्षमा पुराना बोटहरू हटाएर नयाँ चोइटे (suckers) रोप्नुहोस्।
- झ्याङ–झ्याङ भएका बोटहरूलाई सफा गरी हावाको आवागमन सुनिश्चित गर्नुहोस्।
- पुराना बोट हटाउँदा रोग–कीरा पनि घट्ने हुन्छ।

अलैँची खेती लाभदायी भए पनि स–साना गल्तीहरूले उत्पादनमा ठूलो असर पार्न सक्छ। सही माटो, स्वस्थ बिरुवा, समयमै रोग नियन्त्रण र नियमित व्यवस्थापनले राम्रो गुणस्तरको अलैँची उत्पादन सम्भव हुन्छ।
साना सुधारले तपाईंको अलैँची बगैँचा सुनमा सुगन्ध थप्नेछ।

नेपाल एग्रो टुरिजम (Nepal Agro Tourism) ले अलैँचीको व्यवसायिक खेति गरेको छ भने अलैँची खेतिको लागि आवश्यक परामर्श, उन्नत जातको बिरुवा, आवश्यक तालिम पनी दिंदै आइरहेको छ।